Afscheid

Thérèse zal hier niet meer schrijven.
Op mij rust de taak om hier wat te schrijven.
Vanochtend hebben we afscheid genomen van haar lichaam.
Haar persoonlijkheid leeft voort. Voor sommigen zal zij een vage herinnering blijven. Voor mij blijft zij mijn wederhelft.
De ongelooflijk vele reactie op internet en de tientallen brieven en kaarten die wij hebben ontvangen blijven misschien nog enige tijd onbeantwoord. Maar laat ik alle schrijvers verzekeren dat het haar heel goed heeft gedaan en mij nog steeds troost.

Ik houd deze pagina nog zo lang mogelijk “in de lucht” zodat ook nieuwe bezoekers kunnen genieten van haar bijzondere kijk op het leven en de wereld waarin zij geleefd heeft.

Hans Christiaan de Vries

Advertentie

Een lekker soepje

Bij het zien van een afbeelding van een lid van ons 12-uurfoto-clubje, zag ik vandaag een foto die mij plotseling aan iets geheel anders deed denken. Het is een herinnering van lang geleden maar het is een begrip geworden in ons gezin, zoals je dat soms hebt. Wij hadden een gezin met 5 kinderen, twee meisjes en drie jongens. Onze ouders gingen met vakantie en ik denk dat zij ons oud genoeg vonden om wat dagen voor onszelf te zorgen. Mijn tweede broer, Joop, was pas terug van een vaart met een tanker. Hij had gehoopt een wereldreis te gaan maken maar aangezien die boot alsmaar in een kringetje voer tussen Frankrijk, Engeland en Zweden , heeft hij de boot verlaten, is hij gedrost, heet dat geloof ik. Het gaf nog een heel gedoe, maar het is goed afgelopen omdat hij nog minderjarig was, denk ik. Er was één ding dat hij daar geleerd heeft en dat was chinees koken van een heuse Chinese kok. En gelooft u mij, dat was heel anders dan wij bij de Hollandse Chinees eten. Hij, mijn broer dus, was reuze trots en hij beloofde uitgebreid voor ons een diner te bereiden.  Wat hij allemaal klaar maakte, weet ik niet meer zo goed, maar de eerste gang was een soep, DE SOEP DER GODEN genaamd. U begrijpt wel dat wij allemaal smulden. Enfin, het leven ging door; we gingen naar onze diverse opleidingen, scholen  of werk  tot onze ouders weer terugkwamen. Wij gingen hen met z’n allen verwelkomen en waren blij dat zij gezond en wel weer thuis waren.  “Nou”, vatte mijn moeder alle verhalen samen, “ik ben blij dat het zo goed gegaan is en nu ga ik gauw wat te eten maken.” en zij ging de kelder in. Even later kwam zij met een nogal wit gezicht weer de kamer in en zei: “Er staat daar een pan met iets heel smerigs erin, wat is dat nou, getverjesses?”  Mijn broer Joop sloeg zijn hand voor zijn gezicht en zei: “Tja…helemaal vergeten, Mam. Ik kookte chinees en dat wás DE SOEP DER GODEN, ja nu niet meer natuurlijk. Zonde evengoed, het was een heerlijk soepje, Mam!”  Mijn moeder kon er op dat moment niet om lachen.

Het moest van ons moeder

Wat moest er van ons moeder?  Eén keer per jaar een familiedag houden en nog wel op haar kosten. Zij had hiervoor een speciaal potje gereserveerd. Iedere keer is de beurt aan een ander om wat te organiseren. Het eerste jaar dat echtgenoot en ik het deden, liep het allemaal nogal soepel, als ik mij goed herinner. Dit keer waren wij opnieuw aan de beurt en wij dachten dan ook optimistisch: “Dat zal wel lukken, wel ja, zo moeilijk is dat niet!”  Het enige is dat we iets moeten vinden dat leuk is voor jong en oud. Daar dachten wij dus over en als vanzelf diende het zich aan. Ik las op Facebook dat iemand een wandeling had gemaakt samen met andere mensen onder leiding van een boswachter vlakbij ons geboortedorp. Dat het daar erg mooi is, wist ik nog en nu schijnt het nog mooier te zijn geworden. Ik kreeg van de betreffende persoon allerlei informatie en wij besloten daar zelf eerst  te gaan kijken. Of we daar in de buurt wat konden drinken en later een hapje eten –gewoon én vegetarisch- of we een beetje afgezonderd konden zitten en vooral of het sfeervol was.

En ja, dat was allemaal goed, mooi gelegen in het bos. Ideaal voor de kinderen om daar lekker te kunnen rotzooien, zeg maar, blubber, gras en bomen aanwezig, wat wil je nog meer als gezond kind?  Wij ouderen kunnen dan rustig wat kletsen, zo stelde ik mij voor. Dat kan ook allemaal en de meesten vonden het ook een heel goed plan, maar…  wanneer?  Het gebeuren zou plaats vinden rond 1 juni, de trouwdag van onze ouders. Dat hadden wij zelf destijds afgesproken. Dus stelden wij een datum voor, zaterdag 27 mei. Nee, dan was er toevallig de doop van het jongste kleinkind in Aken en de stam van broer J. viel dan uit. Toen kozen wij twee data, dat was misschien beter. Enfin, om een lang verhaal kort te maken, wij mailden en wij mailden en nu hebben wij een datum plus dat wij het nog konden veranderen bij dat leuke restaurant. Even was ik nog bang dat het een familiewinterdag zou worden, maar nee. Organiseren is niet mijn sterkste kant, dát heb ik nu wel gemerkt. Nu nog duimen voor mooi weer, dat is al wat we doen kunnen.

Koningsdag 2016

Het is nog wennen voor mij, want vaak zeg ik nog steeds Koninginnedag, maar goed. Daar zal ik niet de enige in zijn. Ik ben daarnet naar de Vrijmarkt geweest, in ons eigen dorp. Was het wat? Tja, het was droog, een beetje scheen zelfs de zon af en toe, maar men hád er helemaal niet op gerekend, zag ik. Normaal is het afgeladen vol en kan je echt geen plaatsje meer vinden, als je dat zou willen. Bovendien moest ik zoeken naar mensen met oranje versierselen. Wél hadden enige doordouwers met het te verwachten weer rekening gehouden en een partytent opgezet of een klein half tentje: hun spullen mochten natregenen, maar zij zaten droog. Nu kon ik twee dingen doen, alsnog de trein naar Mokum pakken bij wijze van spreken dan of gewoon maar wat selectief fotograferen. Dat laatste werd het dus.

Het lijkt door mijn manier nog heel wat, zag ik thuis. Maar u moet er de lege plekken wel bijdenken, hè?

O bijna vergeten te melden: de eigenlijke jarige is onze zoon Aron, die op 27 april geboren is. Toen er namelijk op die dag in 1971 in A’dam druk gevlagd werd, besloot hij dan eindelijk maar eens geboren te gaan worden. En mijn lieve moeder, die mij kwam bijstaan, zei het meteen: “Dan zal hij later op Koningsdag jarig zijn” en zoals meestal had zij gelijk.

Wij feesten dus eigenlijk dubbel. Kleindochter Mare staat fluit te spelen voor haar jarige vader en misschien speelt Rein daar ook gitaar, als hij denkt dat hij al zo ver is. Maar dat is in Gorinchem en dat feest halen wij nog wel in, o zo. O ja, één puntje van kritiek op ons dorp: vrijmarkt mág, maar binnen de hekken én slechts tot 12 uur.  Tikje bekrompen, vind ik, is het hier niet een échte vrijmarkt of WAT?

 

D’ouderdom

Het is wat, hoor als je zoals dat heet wat op leeftijd komt. Neem mij bijvoorbeeld. Ik doe er niet geheimzinnig over, het is geen schande en iedereen mag het weten: ik ben onlangs 71 geworden! Nu heb ik gelukkig weinig klachten, maar de laatste tijd moet je zo veel onthouden, heb ik gemerkt. Wanneer de groene bak en wanneer de grijze bak, om de week één, maar onlangs is de dag opgeschoven, van dinsdag naar woensdag. Toch zijn wij maandagavond al aan het denken: “Moet een bak niet… o nee, het is nu woensdag pas”.  Heb ik het niet, dan heeft Kwaster het wel. Wat moeten wij op dat gebied nog meer onthouden? Eens in de 4 weken het verzamelde plastic. Om de week het oud papier. En dan de gewone dingen nog zoals daar zijn: medicijnen innemen en  afspraken in de gaten (ont)houden en er zal wel meer zijn, wat ik nu eventjes vergeten ben, zie je wel? Daar komt nog bij de verstrooidheid: geregeld moet ik zoeken waar ik nu mijn koffiebeker weer gezet heb, waar ik mijn sleutels gelegd heb en nog veel meer. Er gaat veel tijd verloren met zoeken en dat is zonde. Maar komt dat echt allemaal door de ouderdom of was ik altijd al tamelijk verstrooid en vergeetachtig? Dat zou best eens kunnen maar echt weten doe ik het niet natuurlijk. “Aron”, zei mijn moeder –Arons Oma- eens tegen hem: “we worden nu toch écht oud, hoor!” Aron dacht dat mijn ouders toen ongeveer 65 en 67 waren, dus nog helemaal niet zo oud, denk ik nu. Soms moet ik er wel om lachen, hoor, hoe stom verstrooid je kunt zijn. Maar toch… sinds twee dierbaren in de familie te jong zijn overleden, denk ik vaker, als ik plannen maak, hoe lang ik nog zal hebben eigenlijk.  En ik hèb nog zoveel plannen en de dagen gaan zo snel, zeker als je zo veel tijd verliest met zoeken (haha) en plotseling indutten (doe ik ook vaak ’s avonds) . Enfin, we zien wel. Je hebt  toch geen inspraak, nietwaar?  Niemand zal mij vragen of ik wel zo ver ben, laat staan of ik er wel zin in heb en of ik wel gemist kan worden. Het is geen leuk onderwerp, beste lezers, maar het ‘mos mij effe van ’t hart’.

p.s. Maar een bloempje erbij geplaatst om de boel wat op te vrolijken.

De familiedag van de Aartsen

Afgelopen zaterdag was het zover. Voor de tweede keer hadden wij onze familiedag.  ‘Ons moeder’ heeft namelijk een speciaal kapitaaltjevoor ons bijeen gegaard  om zo iets royaal te kunnen organiseren en dat doen wij dan ook, haar wensen eerbiedigend.  Ik heb het vast al eens verteld, maar goed, zo is dus deze dag ontstaan, rond 1 juni omdat dit hun trouwdag was en mooi in de zomer valt.  Dit keer was mijn tweede broer aan de beurt om dit te organiseren.  En wat voor een dag mensen!  In eerste instantie schrok ik nogal, zie hier het plan.

Ik heb gezocht naar een ontspannen, leerrijke, informele, actieve, doe-activiteit voor onze familiedag. Denk deze gevonden te hebben in Udenhout bij Sprankenhof Leuke boerderij, pluktuin voor de groentes, speelgelegenheid voor de kinderen.( niet al te beste kleren aan doen dus!) Worden +\- 12 uur verwacht met koffie of thee, aansluitend een lunch tot ong.2 uur. Er staan voor iedereen fietsen klaar om de omgeving te verkennen, de “Loonse en Drunense Duinen” en inkopen te doen bij lokale boerderijen om de ingrediënten bij elkaar te zoeken voor het diner. Deze gaan we zelf bereiden o.l.v. een chef-kok  in een kookworkshop vanaf 5 uur, Groente en eieren e.d scharrelen we in de tuin bij elkaar. Het opeten van een en ander moet het hoogtepunt van de dag worden.  Rond 9 uur moeten we opdonderen.  Als het weer ook nog meezit moet dit een prima dag kunnen worden. Joop.

O jee, koken… dat is niet mijn hobby. En zo’n doe-dag eigenlijk ook niet. Fietsen, boodschappen doen en dan ook nog de keuken in. Mijn hemel!! Dat is WERKEN, oei joei joei… Maar –hoe een mens zich toch kan vergissen- het was een geweldige dag. Morgen vertel ik alles.

Mijn moeder

Dit zal de eerste kerst zijn zonder mijn moeder. Ik denk de laatste dagen extra veel aan haar. Het is nu al weer bijna een jaar geleden dat zij gestorven is, 20 december, een week voor haar 96^e verjaardag. Het leek ons, haar kinderen, wel mooi om de uitvaart op haar eigenlijke verjaardag te houden. Een dag waarop zij heel wat jaren gemopperd heeft dat die zo ongelukkig viel. En dat was ook zo natuurlijk, ‘de 3e Kerstdag’. “Eindelijk heb ik dan eens een rustige verjaardag…” of iets dergelijks zou zij met een lach gezegd kunnen hebben.  Want mijn moeder was een vrolijke vrouw. Ondanks zorgen om van alles en nog wat, ondanks de zenuwen, die haar soms te machtig werden, herkende zij dwars door alles heen de humor van iets . Het eerste half jaar na haar dood flitste er vaak de gedachte door mijn hoofd: “Ik moet mama bellen… o nee… even aan mama vertellen … o nee … hoe zou het met mama zijn?  …. Ach nee..” , alsof het maar niet tot mij wilde doordringen. Nu wel: de eerste kerst zonder haar en geen verjaardag meer op de 3e kerstdag.

Familiedag organiseren

Dat is namelijk waar wij (Kwaster en ik) onlangs druk mee waren, een familiedag organiseren.  U denkt misschien dat zo’n gebeuren zo gepiept is, maar voor ons is dit de eerste keer. De familie van Kwaster doet dit al jaren ,maar wij, de Aartsen  zijn pas onlangs ‘weesjes’ geworden. Een al wat oudere wezen, maar toch. In december afgelopen jaar is onze moeder (en schoonmoeder, oma én overoma) overleden tot ons groot verdriet. Wij hebben haar moeten beloven dat wij minstens één keer per jaar met elkaar zouden gaan eten, want zij was namelijk bang dat zonder haar zorgen de familie jammerlijk uiteen zou vallen. Dat was nog eens een moeder, hè? Ook heeft zij een spaarpotje aangelegd speciaal voor dit doel. Dus wij moeten wel, graag of niet, want moeders wil is wet. Gelukkig willen wij wel, dat is het punt helemaal niet. Lastig was waarheen, wat te doen buiten het eten om én een gezellige gelegenheid te vinden, waar wij niet alleen smakelijk kunnen eten, maar ook met wat privacy erbij. Maar het is ons gelukt, mooi zo! Wij zijn zelf op wat adressen gaan kijken, want die foto’s zeggen ook niet alles en we hebben wat gevonden. Het wordt… *tromgeroffel*… Rhenen. Dit heeft namelijk diverse voordelen. Het ligt voor iedereen centraal, er is een dierentuin, Ouwehands Dierenpark én er zijn mooie bossen voor wie liever de rust zoekt. Er zijn nog een paar mensen van wie wij nog niet weten of zij zullen komen, maar de meerderheid zal van de partij zijn. Voorlopig kan Mama tevreden zijn, denk ik. Als zij hierboven met hulp van wat heiligen voor mooi weer zorgt, dan zullen wij heel de dag extra lief zijn voor elkaar. O ja, de eetgelegenheid verklap ik pas erna. Uiteindelijk weten wij dan pas wat meer.

*piepstemmetje* als alles nu maar goed verloopt… *dappere stem* vast wel, waarom niet?
Dit is Artis, maar dat doet er niet toe.

De dood van mijn moeder

Onze moeder moet ik zeggen, want zij had vijf kinderen, van wie er een, mijn broer Niels gestorven is, toen mijn moeder én vader nog leefden. Zij had zeven kleinkinderen, nu allen al lang volwassen. Zij had vijf achterkleinkinderen, die haar leven enigszins konden opvrolijken na de dood van mijn vader. En allen zullen haar heel erg missen, ieder op zijn of haar manier.

Maar vlak nadat wij hoorden dat zij gestorven was, waren wij blij voor haar. Zij was er aan toe; haar lichaam wilde niet meer.  Zij is bijna 96 geworden en had er vrede mee. “Mijn laatste schilderij kan ik niet meer afmaken”, sprak zij, “maar dat is niet erg. Ik heb een mooi leven gehad…”

Ik zal daar nog vast wel eens op terug komen, maar nu nog even niet. Wél zal ik u binnenkort nog vertellen over het afscheid, want dat is werkelijk zo mooi verlopen. Zo’n fantastisch einde dat ik iemand spontaan hoorde zeggen:  “Zó wil ik het ook.”

Mama’s overlijdensbericht voorkant/achterkant. Met dank aan zwager Willem, die dit zo mooi gemaakt heeft.